МӨРӨН СУМЫН ИТХ-ЫН ТҮҮХЭН

ЗАМНАЛ

         2017 он                                                                                                     Мөрөн

 

            Мөрөн сумын ИТХ-ын танилцуулгыг бичихээс өмнө Хөвсгөл аймгийн Мөрөн хот үүсэн байгуулагдсан талаар товч танилцуулга оруулж байна.

            Хөвсгөл аймгийн Мөрөн хот нь 1933 оны 01 дүгээр сарын 13-ны өдрийн БНМАУ-ын Сайд нарын зөвлөлийн 02 дугаар тогтоолоор Аймгийн төвийг одоогийн Хатгал тосогоноос Мөрөнд шилжүүлэн, Мөрөн хот нь Хөвсгөл аймгийн төв болсон байна.

            Мөрөн 1933 онд аймгийн төв болсноос хойш 83 жил, хороо захиргаа болсоноос хойш 60 жил, Орон нутгийн хот  болсоноос хойш 55 жилийн түүхт замыг туулжээ.

            Ардын Их хурлын Тэргүүлэгчдийн 1971 оны 12 дугаар сарын 08-ны өдрийн 252 дугаар зарлигаар Мөрөн хотын хилийн цэс батлагдаж, 1974 онд Сайд нарын зөвлөлийн 191 дүгээр тогтоолоор хотын бэлэгдэл нь  Хөвсгөл далайд хөвж байгаа хөлөг онгоцны зураг байхаар тогтоосон байна.

            Энэ билэгдлийг 2001 онд Мөрөн хотын 40-н жилийн ойгоор  түүхэндээ анх удаа тэмдэглэн энэ ойгоор бэлэгдлээ “Цагаан лавай” болгож, энгэрийн тэмдэг лого хийлгэсэн түүхтэй.

            Хөвсгөл аймгийн төв Мөрөн хот 10,3 мянган га нутаг дэвсгэртэй, 14 багтай, 2016 оны жилийн эцсийн байдлаар  38382 хүн амтай, түр оршин суугч -4702, нийт өрхийн тоо-11880, 214186 толгой малтай, ихэвчлэн газар тариалан, төмс хүнсний ногоо тарих аж ахуй эрхэлж, Мөрөн сумын иргэдийг төрөл бүрийн хүнсний ногоогоор хангаж ажилладаг байна.

            Мөрөн хотын төв талбайд шадарван Чингүнжавын хөшөөг хүндэтгэлтэй байршуулсан, төв цэнгэлдэх хүрээлэн, Хүүхэд залуучуудын цэцэрлэгт хүрээлэн, Мини Хөвсгөл цэцэрлэг, Цаатан цогцолбор, Гурван аваргын хөшөө, Б.Ширэндэвийн нэрэмжит талбай зэрэг мөн байршлын хувьд Дэлгэрмөрөн голын хөвөөн дээр урд талаараа Эрчимийн нуруу, хойд талаараа алдарт Бүрэнхаан, Дулаан, зүүн талаараа Өндөр ухаа, Уранмандал зэрэг үзэсгэлэнт уул хайрханаараа хүрээлэгдсэн аялал жуулчлалын цогцолбор бүс нутаг билээ.

 

Хоймор нутгийнхаа хилийг баганадсан  алдарт Улаан тайгаасаа эх аван үеийн үе, үрийн үрд зон олноон ундаалсаар ирсэн Дэлгэр их Мөрөн, Эрчмийн нуруу, Алдарт Бүрэнхаан, Дулаан хайрхан, Өндөр Ухаа, Уран-Мандал зэрэг нутаг нугийнхаа уул, ус, овоо толгод, булаг шандаар тойрон хүрээлэгдсэн энэ л дэлгэр баян нутаг усанд одоогоос 190-ээд жилийн тэртээ Мөрөнгийн хүрээ буюу Гандандаржаалин хийд үүсэн байгуулагдаж, тэнд 21 дуган, 2000 гаруй лам нар шавилан суусан томоохон хурал номын төв болсноор хүн ам олноор суурьших болжээ. Иймээс энэхүү хүн амын бөөгнөрлийг түшиглэн БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөлийн 1933 оны 1-р сарын 13-ны өдрийн 2-р тогтоолоор Хөвсгөл аймгийн төвийг Хатгалаас Дэлгэрмөрний хөвөөнд нүүлгэн шилжүүлснээр аймгийн төвийг “Мөрөн” хэмээн нэрлэжээ. БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн 1956 оны  8-р сарын 1-ний өдрийн 104 дүгээр зарлигаар 7 хороо хорин, 836 өрх, 3200 хүн ам, 10,7 мянган малтай, дунд сургууль, малын их эмчийн салбар, хоршоо сүү тосны завод, сүүний тасаг, хүний их эмчийн салбар бүхий Мөрөн хороо захиргаа гэсэн бие даасан засаг захиргааны нэгж болгосон байна. БНМАУ-ын АИХ-ын Тэргүүлэгчдийн 1961 оны 1-р сарын 9-ний өдрийн 7 дугаар зарлигаар “Сүхбаатарын  зам” нэгдлийг харъяалуулан Бүрэн сумыг шинээр байгуулж Мөрөн хороо захиргаанд аймгийн төвийг дангаар нь харъяалуулжээ. Ингэснээр Мөрөн хороо  захиргаанд 10 хороо бүхий 1650 өрхийн 11174 хүн ам, 8635 толгой мал, Худалдаа бэлтгэлийн анги, артель, хоёр цэцэрлэг, ясли, үйлчлэх тасаг, фото зургийн газар зэргийг шилжүүлсэн байна. Удалгүй  АИХ-ын  Тэргүүлэгчдийн 1961 оны 6-р сарын 26-ны өдрийн 136 дугаар зарлигаар Мөрөн нь орон нутгийн хот гэсэн алдрыг хүртсэнээс хойш эдүгээ 56 жилийн түүхэн замналыг туулан өнгөрүүлээд байна. Өнөөдрийн   Хөвсгөл аймгийн төв Мөрөн хот 10,3 мянган га нутаг дэвсгэртэй, 14 багтай, 2016 оны жилийн эцсийн байдлаар  38382 хүн амтай, түр оршин суугч -4702, нийт өрхийн тоо-11880, 214186 толгой малтай, ихэвчлэн газар тариалан, төмс хүнсний ногоо тарих аж ахуй эрхэлж, Мөрөн сумын иргэдийг төрөл бүрийн хүнсний ногоогоор хангаж ажилладаг орон нутгийн томоохон хотуудын нэгэнд зүй ёсоор тооцогдох боллоо.

            МӨРӨН ХОТЫН ИТХ-ЫН ТҮҮХЭН ТАНИЛЦУУЛГА:

            ̺ðºí ñóìûí ÈÒÕ íü 1992 îíä Ñóìûí ÈÒÕ-ûã ñîíãîõ 1 äýõ óäààãèéí ñîíãóóëèàð îðîí íóòãèéí ñîíãóóëèéã áàãóóäûí ÈÍÕ-ûã çîõèîí áàéãóóëæ òóõàéí ¿åä 5 áàã òóñ á¿ðýýñ 5 òºëººëºã÷ ñîíãîõ  ìàíäàòòàéãààð 1 áàãò 11-16 õ¿í íýðýý äýâø¿¿ëæ îëîíõèéí ñàíàë àâñàí 25 òºëººëºã÷èéí á¿ðýí ýðõèéã 1992 îíû 9 ä¿ãýýð ñàðûí 25-íû ºäðèéí àíõäóãààð õóðàëäààíы №01 дүгээр тогтоолоор баталгаажуулан áàéãóóëæ áàéñàí байна.

 

№	Сонгогдсон баг	Төлөөлөгчдийн овог, нэр	Эрхэлсэн ажил	Сонгуульт ажил: /Мөрөн сумаас сонгогдсон Аймгийн 5 Төлөөлөгч, Сумын      ИТХ-ын 7 Тэргүүлэгчдийн нэрс/
1	I	Д.Дамдинбазар	Аймгийн Засаг даргын I орлогы дарга	Аймгийн ИТХ-ын Төлөөлөгч, Сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгч
2		Н.Аюурзана	1-р багийн Засаг дарга
3		Г.Буянтогтох	Хотын АХГЗ-ны дарга
4		С.Жаргалсайхан	Хурлын Тэргүүлэгчдийн нарийн бичгийн дарга	Сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгч
5		Ж.Нямжав	Багш
6	II	Н.Чимэдцэрэн	ХАА-нн компаний захирал	Аймгийн ИТХ-ын Төлөөлөгч, Сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгч
7		Б.Жадамбаа	Мөнгөн үсэг компаний захирал
8		Т.Сандуйжав	Өндөр настан
9		Б.Барнасан	Цагдаа
10		Д.Доржсүрэн	Хотын АХГЗ-ны зааварлагч
11	III	М.Аюуш	Хотын МАХН-ын хорооны дарга	Сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгч
12		н.Хайчаа	Хүнсний үйлдвэрийн дарга
13		М.Даваажав	Нэгдэлчин компаний захирал
14		З.Чулуунбаатар	1-р 10-н жилийн захирал
15		Д.Батаа	Өндөр настан
16	IV	Г.Пүрэвдорж	ЭХНҮ-ийн дарга	Сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгч
17		С.Лувсандаш	Аймгийн Засаг дарга	Аймгийн ИТХ-ын Төлөөлөгч
18		Д.Өлзийбат	Аймгийн АХГЗ-ны нарийн бичгийн дарга
19		Б.Пүрэвээ	НЭ-ийн ерөнхий эмч	Аймгийн ИТХ-ын Төлөөлөгч, Сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгч
20		Н.Сосорбарам	Аймгийн Ерөнхий Прокурор	Аймгийн ИТХ-ын Төлөөлөгч
21	V	Х.Баатар	Малын эмч
22		н.Галтбадрал	ЭХНҮ-т цехийн дарга
23		Д.Пүрэвдорж	Ажилгүй
24		н.Лхагваандорж	НДҮ-ийн дарга
25		Г.Сүрэнхорлоо	Өндөр настан	Сумын ИТХ-ын Тэргүүлэгч

 

·         1992 îíû Аíõäóãààð õóðалдаанаар  àíõíû ÈÒÕ-ûí  äàðãààð

Г.Сүрэнхорлоо орон тооны бус ажиллаж эхэлсэн бөгөөд 1994-1996 онд Äалхсүрэнгийн Àëòàíãýðýëийг орон тооны даргаар томилон ажиллуулсан байна.

                                                   

Сумын ИТХ-ын Төлөөлөгчдийг нас, хүйс, мэргэжил, боловсролоор нь графикаар үзүүллээ.

Һ뺺ëºã÷äèéí 20 íü äýýä, 4 íü á¿ðýí äóíä, 1 íü òóñãàé äóíä áîëîâñðîëòîé áàéæýý.

            Äýýä áîëîâñðîëòîé -20, òóñãàé äóíä -3, á¿ðýí äóíä-2.

Íèéò òºëººëºã÷äèéã áîëîâñðîëûí áàéäëààð íü àâ÷ ¿çâýë:

1992 îíä ñîíãîãäñîí òºëººëºã÷äèéã ìýðãýæëèéí áàéäëààð ãðàôèêààð ¿ç¿¿ëáýë:

 

1992 îíä ñîíãîãäñîí òºëººëºã÷äèéã íàñíû  áàéäëààð ãðàôèêààð ¿ç¿¿ëáýë:

 

           1996 оны ÈÒÕ-ûí Һ뺺ëºã÷äèéí ñîíãóóëü

 Ñóìûí ÈÒÕ-ûã ñîíãîõ 2 äàõü ñîíãóóëü 1996 оны 10 дугаар сарын 25-ны

өдөр Анхдугаар хуралдаанаар хуралдаж, 25 Төлөөлөгчдийнхөө бүрэн эрхийг баталгаажуулсан  áºãººä ÌÀÕÍ -11, ̯ÀÍ, ÌÑÄÍ, Àðä÷èëñàí õîëáîî ýâñëýýñ -14 õ¿í ñîíãîãäсон байна.

 

 

№	Төлөөлөгчдийн овог, нэр	Эрхэлсэн ажил
1	Хүрэл Баттулга	Сумын МАХН-ын хорооны дарга
2	Манхалжин Аюуш	Сумын Засаг дарга
3	Лхагваа Цэрэндорж	Аймгийн МАХН-ын хорооны дарга
4	Шагдар Янжиндулам	Сумын Тамгын газрын дарга
5	Балжинням Жадамбаа	ОХК-ны дарга
6	Алтангэрэл Эрдэнэбаатар	III сургуулийн захирал
7	Очир Ганболд	Ардын банкны эдийн засагч
8	Гүржав Бөхсуурь	Худалдаа ХК-ны захирал
9	Цагаан Жамсран	Аймгийн Засаг даргын орлогч
10	Должинжав Цогтгэрэл	“Хайрхан-Өндөр” компаний захирал
11	Нацаг Баатар-Очир	II сургуулийн хичээлийн эрхлэгч
12	Дашдулам Мөнхсүлд	Сумын МҮАН-ын дарга
13	Чулуунбат Ганхүү	ОУХА-ны төвийн захирал
14	Нямсүрэн Дэмбэрэлдагва	Өмгөөлөгч
15	Дандар Мягмар	Хүүхдийн зөвлөх эмч
16	Хотмандал Жигжиджав	Тээврийн буудлын эзэн
17	Лааганрагчаа Жамьян	Малчин
18	Жигжид Жаргалсайхан	Хөгжмийн зохиолч
19	Түмэнбаяр Алтангэрэл	Угалз ХХБК-ны захирал
20	Галсапунцаг Баярмагнай	Ажил эрхлээгүй
21	Лувсандорж Ганбат	Гурил тэжээл ХК-ны дэд захирал
22	Чимэд Баттогтох	Цагаанчулуутын үйлдвэр
23	Шарав Энх-Амгалан	Ажил эрхлээгүй
24	Ономоо Жаргалсайхан	Ажил эрхлээгүй
25	Галдан Пунцагбалжир	Ажил эрхлээгүй

 

 

 

 

 

 

 

 

1996 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдрийн 1/3 дугаар тогтоолоор Дашдуламын Мөнхсүлдийг Төлөөлөгчдийн 100%-ийн саналаар Сумын ИТХ-ын даргаар сонгож, батлав.

                                    

Нарийн бичгийн даргаар О.Жаргалсайханг 1996 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдрийн 1/5 дугаар тогтоолоор томилов.

Ýíý óäààãèéí ñîíãóóëü 1 ýìýãòýéä èòãýë õ¿ëýýëãýñýí áàéíà.

Íàìûí áàéäëààð ñîíãîãäñîíîîð àâ÷ ¿çâýë:

            Òàéëáàð:ÌÀÕÍ-11, ÀÍ-14 áàéíà.

1996 îíû òºëººëºã÷äèéã áîëîâñðîëûí áàéäëààð íü:

                 Òàéëáàð: Äýýä -20, Ò/äóíä -3, Á/äóíä -2

Íàñíû àíãèëàëààð íü àâ÷ ¿çâýë:

30 õ¿ðòýëõ íàñ -2, 31-40 íàñ-11, 41-50 íàñ-8, 51-ýýñ äýýø íàñ -4 áàéíà.

1996 îíä õ¿éñèéí áàéäëààð àâ÷ ¿ç¿¿ëáýë:

24 ýðýãòýé, 1 ýìýãòýé òºëººëºã÷ ñîíãîãäñîí áàéíà.

 

·         Ñóìûí ÈÒÕ-ûã ñîíãîõ 2000 îíû 3 äàõü óäààãèéí ñîíãóóëèàð ÌÀÕÍ

24 ñóóäàë, ÀÍ-ä 1 ñóóäàë èòãýë õ¿ëýýëãýí ñîíãîæ 7 áóþó 28% íü ýìýãòýé òºëººëºã÷ ñîíãîãäñîí áàéíà.Áîëîâñðîëûí áàéäàë íü: Äýýä 21, òóñãàé äóíä 3, á¿ðýí äóíä 1 õ¿í áàéâ. ÈÒÕ-äàðãààð Àлтангэрэлийн Ýðäýíýáààòàð, Çàñàã äàðãààð Áямбын Õàëòàð íàð ñîíãîãäîí àæèëëàæ áàéâ. Энэ үед Сумын ИТХ-ын дэргэдэх зөвлөл байгуулж ажиллаж байсан байна.

                                            

ИТХ-ын Төлөөлөгчдийн 2000 оны 10 дугаар сарын 23-ны өдрийн 1/6 дугаар тогтоолоор 4 зөвлөл байгуулж ажилласан бөгөөд –Орон нутгийн төсөв санхүү, эдийн засгийн зөвлөл, -Нийгмийн бодлогын зөвлөл, -Нийгмийн хамгааллын зөвлөл, -Хууль эрх зүйн мэдээллийн зөвлөл зэрэг зөвлөлүүд ажиллаж байсан байна.

 Ýíý îí æèë¿¿äýä íóòãèéí ººðºº óäèðäàõ áàéãóóëëàãà ÈÒÕ-íü òºëºâøèõ áàéð ñóóðèà ýçëýí àõèö äýâøèë ãàðãàñàí. Òóõàéëáàë: ªºðèéí àëáàí àæëûí 2 ºðºº áàéð, òîäîðõîé ºì÷ õºðºíãº, òîíîã òºõººðºì溺ð õàíãàãäñàí àæëûí àëáàòàé áîëæ ºðãºæèí àæèëëàõ áîëñîí. Òóõàéí ¿åä  á¿ðýí ýðõèéí õóãàöààíä ̺ðºíã îðîí íóòãèéí õîò áîëñíû 40 æèëèéí îéã òýìäýãëýæ õîòûí ñ¿ëä äóó, òóã, Íàìñðàé áóðõíûã ÷óëóóãààð á¿òýýëãýõ çýðýã á¿òýýë÷ àæëóóä õèéãäýæ áàéëàà. Òóõàéí îí æèë¿¿äýä ̺ðºí õîòûí í¿¿ð öàðàé ñàéæèðñàí õºðºí㺠îðóóëàëò á¿òýýí áàéãóóëàëòûí èõ àæèë ºðíºæ áàéñàí.

Ñóìûí ÈÒÕ-ûí 2000 îíû ñîíãóóëü

·         Ñóìûí ÈÒÕ-ûã ñîíãîõ III äàõü óäààãèéí ñîíãóóëü 2000

îíä ÌÀÕÍ-ä èòãýë õ¿ëýýëãýæ 25 ñóóäàë авсан  áàéíà, ýìýãòýé÷¿¿ä 7 áóþó 28%-èéã ýçýëñýí áàéíà.

№	Төлөөлөгчдийн овог, нэр	Намын харьяалал	Саналын тоо	Саналын хувь
1	Д.Гэрэлчулуун	МАХН	116	47,3
2	Ш.Энх-Амгалан	МАХН	153	51,3
3	Д.Жавзан	МАХН	142	50,7
4	Т.Ганбаатар	МАХН	114	55,9
5	Г.Бөхсуурь	МАХН	178	58,7
6	В.Нэргүй	МАХН	140	45,6
7	Д.Батбаяр	МАХН	109	52,2
8	Г.Чулуунцэцэг	МАХН	69	41,1
9	Ш.Баатарчулуун	МАХН	121	52,8
10	Д.Чилхаажав	МАХН	140	55,5
11	Ж.Лхагвсүрэн	МАХН	163	61,5
12	Ч.Нанжидсүрэн	МАХН	121	51,7
13	Ч.Доржсонин	МАХН	147	59,7
14	Б.Лхамсүрэн	МАХН	105	55,3
15	Н.Баатар-Очир	МАХН	65	53,2
16	Г.Галтбадрал	МАХН	83	52,2
17	Н.Гэрэлчулуун	МАХН	196	52,7
18	Ө.Баярсайхан	МАХН	121	47,3
19	А.Дагзмаа	МАХН	146	55,5
20	Ц.Жамсран	МАХН	103	39,2
21	Б.Даваажав	МАХН	197	64,3
22	А.Эрдэнэбаатар	МАХН	138	47,3
23	П.Уртнасан	МАХН	120	57,4
24	Б.Дашзэгвэ	МАХН	165	48,2
25	Б.Ганболд	МАХН	213	60,8

Һ뺺ëºã÷äèéã Íàìûí õàðúÿàëàëààð íü ñîíãîãäñîí áàéäëààð àâ÷ ¿çâýë:  ÌÀÕÍ- 25  ñóóäàë àâñàí áàéíà.

Áîëîâñðîëûí áàéäëààð àâ÷ ¿çýõýä äýýä -21, òóñãàé äóíä-3, á¿ðýí äóíä-1 õ¿í ñîíãîãäñîí áàéíà.

            Ìýðãýæëèéí áàéäëààð àâ÷ ¿çâýë: /2000 îí/

            Ýäèéí çàñàã÷ íÿ/áî -6,   ÕÀÀ-í ìýðãýæèëòýí -1,        Áàãø -5,                        Èíæåíåð -2, Ýì÷ -5,  Óëñ òºð ñóäëàà÷-3, Áóñàä 2

 

2000 îíû òºëººëºã÷äèéã íàñíû àíãèàëàëààð ¿ç¿¿ëáýë:

26-30 íàñ -1                 46-50 íàñ -7

31-35 íàñ -2                 51-55 íàñ -4

36-40 íàñ -6                 56-60 íàñ - 1

41-45 íàñ -3                 60-ààñ äýýø íàñ -1

·         Ñóìûí ÈÒÕ-ûã ñîíãîõ 4 äýõü óäààãèéí ñîíãóóëü 2004 îíä áîëæ

ÌÀÕÍ-ààñ 9, Ýõ îðîí àðä÷èëñàí ýâñýë 15, áèå äààã÷ 1  õ¿í  ñîíãîãäîæ ÈÒÕ-ûí äàðãààð Àвирмэдийн Öîãçîëñ¿ðýí томилогдон ажилласан байна.

                                         

              Á¿ðýí ýðõèéí õóãàöààíû îí æèë¿¿äýä ͪÓÁ-ûí áèå äààñàí áàéäëûã õàíãàõ, áýõæ¿¿ëýõ, ̺ðºí õîòûã ãýðýëò¿¿ëýõ, íîãîîí áàéãóóëàìæ áàðèõ, õºðºí㺠îðóóëàëò õèéõ, á¿òýýí áàéãóóëàëòûí àæèëä àõèö äýâøèë ãàð÷ áàéñàí áîëîâ÷ Һ뺺ëºã÷èä õýò áèå äààñàí øèíæ ÷àíàðòàé,     2004 îíû ñîíãóóëèéí ¿ð ä¿íãýýð ñîíãîãäîæ ãàð÷ èðñýí  òºëººëºã÷ид  Намын харьяалаар нь:  МАХН-15, АН-9, Бие даагч-1, Боловсролын байдлаар нь:  Дээд-22, Тусгай дунд-3, насны ангилалаар авч үзвэл: 30-40 насны-12, 41-50  насны-9,       51-ээс дээш насны -4,  Хүйсийн байдлаар: эрэгтэй-17, эмэгтэй -8 тус тус байна.

Намын харьяалалаар:

           

 

 

Боловсролын байдлаар нь:

Насны харьяалалаар:

 

 

 

 

            Хүйсийн байдлаар графикаар үзүүлбэл:

 

           

 

 

2008-2012 он

Ñóìûí ÈÒÕ-ûã ñîíãîõ V äàõü óäààãèéí  2008 îíû ñîíãóóëèàð Àéìãèéí   ÈÒÕ-ä ̺ðºí ñóìûí 8 òîéðîã Ñóìûí 25 òîéðîã ÌÀÕÍ-ààñ íýð äýâøèã÷ íàðò èòãýë ¿ç¿¿ëæ ÈÒÕ-ûí äàðãààð Àюушийн Öýðýíäóëàì, Çàñàã äàðãààð Áямбын Õàëòàð íàðûã ñîíãîí àæèëëóóëæ ýíý óäààãèéí ñîíãóóëèàð 13 ýìýãòýéä èòãýë хүлээлгэн ñîíãîëò õèéñýí áàéíà.

                                               

2008 оны ИТХ-ын Төлөөлөгчдийг  нас, хүйс, мэргэжил, боловсрол, намын харьяалалаар нь графикаар үзүүлэв.

Нас

 

            Хүйс

            Мэргэжил

 

Боловсрол

 

 

Намын харьяалал

 

 

 

 

 

2012-2016 он

            Сумын ИТХ-ыг сонгох VI дахь удаагийн 2012 оны сонгуулиар анх удаа 31 Төлөөлөгч сонгогдсон явдал нь Монгол Улсын Засаг захиргаа нутаг дэвсгэрийн нэгж, түүний удирдлагын тухай хуулинд 2012 оны 09 дүгээр сарын 14-ний өдөр өөрчлөн найруулсанаар “Сумын ИТХ-ын Төлөөлөгчдийн тоог хүн амын нягтрал байршил, засаг захиргааны нэгжийн бүтцийг харгалзан дараах байдлаар тогтооно” гэж заасан бөгөөд тус хуулийн 02 дугаар бүлгийн 10 дугаар зүйлийн 10.3.4-т: Сумын хүн амын тоо нь 9000 ба түүнээс дээш бол-31” байна гэж өөрчлөгдсөний дагуу 31 Төлөөлөгч сонгогдсон байна.

 МАНамаас-20, АНамаас-11 Төлөөлөгч ялалт байгуулан, хүйсийн хувьд эрэгтэй 15 буюу 48,4%, эмэгтэй -16 буюу 51,6%-тай байв. МАН-ын 20 Төлөөлөгчөөс эрэгтэй-12, эмэгтэй-8, АН-ын 11 Төлөөлөгчдөөс эрэгтэй-4,  эмэгтэй-7  сонгогдон, ИТХ-ын Анхдугаар хуралдаан буюу 2012 оны 11 дүгээр сарын 29-ны өдрийн  01 дүгээр тогтоолоор бүрэн эрхийг нь баталгаажуулсан юм.

            Мөн өдрийн хуралдааны 02 дугаар тогтоолоор ИТХ-ын дарга  Лайганы Цэгмидийг Төлөөлөгчдийн 100%-ийн саналаар сонгон баталж, Сумын Засаг даргаар Ц.Гансүхийг томилуулж баталгаажуулахаар Аймгийн Засаг даргад уламжилан, өргөн барьсан байна.

                                 

               Хурлын ажлын албаны бүтэц зохион байгуулалтын хувьд  2 хүний орон тоотой /Нарийн бичгийн дарга Г.Төмөр, ААХХАжилтан Я.Эрдэнэчимэг, даргатайгаа 3 хүн ажиллаж, орон тооны бус 2 ажилтан /Нягтлан бодогч Т.Алтантуяа, нярав С.Батзаяа/ мөн 2 намын бүлэгтэй, МАН-ын бүлгийн дарга Б.Батбаяр, АН-ын бүлгийн дарга Д.Амаржаргал болон 5 хороо, 7 Тэргүүлэгч, 13 багийн ИНХ-ын даргатайгаар үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн болно.

            Тэргүүлэгчид:

                        Л.Цэгмид

Ч.Алтанцэцэг

Б.Батбаяр

Д.Амаржаргал

Ө.Төмөр

Д.Лхагвасүрэн

Э.Эрдэнэхуяг нар

            5 хороотой, үүнд:

-       Төсөв, санхүү эдийн засгийн хороо

-       Хот байгуулалт, дэд бүтцийн хороо

-       Эрх зүй Нутгийн удирдлагын болон Өргөдөл гомдлын хороо

-       ХАА, Байгаль орчин экологийн хороо

-       Нийгмийн бодлогын хороо

            Одоогоор ИТХ-ын 31 Төлөөлөгчөөс  эрэгтэй-17, эмэгтэй-14-н Төлөөлөгч ажиллаж байна.

            Төлөөлөгчдийг нас, хүйс, мэргэжил, намын харьяалалаар нь графикан хүснэгтээр үзүүлье.

            Дээрх графикаас харахад  Төлөөлөгчид жилээс жилд залуужиж, залуучуудын төлөөлөл гарч ирж байгаа нь харагдаж байна. 2012 оны сонгуулиар хамгийн залуу Төлөөлөгч Э.Эрдэнэхуяг 25 настай сонгогдсон, бөгөөд  хамгийн ахмад Төлөөлөгчөөр Л.Цэгмид 65 настай, олон удаагийн сонгуулиар ард түмнийхээ итгэлийг хүлээж, төлөөлөл болж сонгогдож ажиллаж байсан, одоо ч Мөрөн сумын ИТХ-ыг удирдаж яваа  манай шилдэг, туршлагатай удирдагч юм.

 

 

            ИТХ-д бүтэц орон тооны өөрчлөлт гарч, ИТХ-ын Тэргүүлэгчдийн 2013 оны 04 дүгээр сарын 29-ны өдрийн 40 дүгээр тогтоолоор ИТХ-ын Архивч, албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан ажилтан Я.Эрдэнэчимэг нь Дотоод ажил хариуцсан туслах түшмэлээр томилогдсон боловч 2014 оны 02 дугаар сарын 04-ныг хүртэл өмнөх ажлаа давхар хийж байгаад мөн өдөр Архивч, албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан ажилтнаар Л.Занданмядагсүрэнг томилж, Я.Эрдэнэчимэг ДАХТТүшмэлийн ажлаа дагнан хийж байна.

             Мөрөн сумын ИТХурал орон тооны 4, орон тооны бус 2 ажилтантай үйл ажиллагаагаа явуулж  байсан байна.

           

          ИТХ-ын дарга Л.ЦЭГМИД                   ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга Г.ТӨМӨР

 

                             

 ИТХ-ын ДАХТТүшмэл Я.Эрдэнэчимэг                ИТХ-ын Архивч, АХХХАжилтан Л.Занданмядагсүрэн

                              

ИТХ-ын нягтлан бодогч Т.Алтантуяа                           ИТХ-ын нярав Н.Батзаяа

 

2012-2016 онд ÈÒÕ-ûí Òýðã¿¿ëýã÷äèéí õóðàëäààíûã æèëä 12-25 óäàà çîõèîí áàéãóóëæ òºëºâëºãººíä òóñãàãäñàí áîëîí, öàã ¿åèéí òóëãàìäñàí àñóóäëûã õýëýëö¿¿ëýí, øèéäâýð ãàðãóóëж ажиллаж байв. Õóðàëäààíóóäûí áýëòãýë õàíãàõ, õóðëààð õýëýëöýõ àñóóäàëä èðãýäèéí ñàíàë õ¿ñýëòèéã òóñãàõ õýëáýðèéã àíõààðàí àæèëëàæ áàéсан.

Ñóìûí ÈÒÕ íü áàãèéí ÈÍÕ ò¿¿íèé Òýðã¿¿ëýã÷äèéã ìýðãýæèë àðãà ç¿éãýýð õàíãàæ, àæëûã ÷èãë¿¿ëýí àæèëëàæ байсан бөгөөд Áàãèéí ÈÍÕ ò¿¿íèé Òýðã¿¿ëýã÷äýýñ Ñóìûí ÈÒÕ-ûí äàðãà, àæëûí àëáàòàé àæèë òºð뺺 ÿðèëöàõ, çºâøèëöºõ, õàìòðàí àæèëëàõ, äýìæëýã òóñëàëöààã àâàõ àæèë, ¿íäñýíäýý õýâøèë áîëñîí ¿ð ä¿íä õ¿ðñýí.

            БАГИЙН ИНХ-ЫН ДАРГА НАР

 

Ñóìûí ÈÒÕ-ûí ¿éë àæèëëàãûí ÷èãëýëýýð ñóðòàë÷èëãààíû  àæèë õèéæ, áàÿæèëò õèéõ çàð÷ìààð àæèëëàæ áàéíà. Ýíý түүхэн замнал íü 1992 îíîîñ ýä¿ãýýã õ¿ðòýë õèéãäñýí áîëíî.

Ñóìûí ÈÒÕ-ûí õÿíàëò øàëãàëòûí àæëûã àæëûí õîðîîäûí

àæèë õàðèóöñàí ÷èãëýëýýð õèéëãýæ áèåëýëò ¿ð ä¿íã òîîöîõ, æèë óëèðëûí òºëºâëºãººíä òóñãàí õýðýãæ¿¿ëæ áàéíà. Ñóìûí ÃÕÓÑÀÇÑÇ-èéí àæèë, áóñàä õóóëü õÿíàëòûí áàéãóóëëàãóóäûí ¿éë àæèëëàãààòàé íÿãò óÿëäóóëàí õèéæ áàéíà. Á¿ðýí ýðõèéíõýý õóãàöààíä ñ¿ì õèéä¿¿äèéí ¿éë àæèëëàãààíä áîëîí ÇÄÒÃàçðûí àæèëëàãñäûí ¿éë àæèëëàãààíä õÿíàëò õèéõ, çºâëºãºº ºãºõ, ìºí õ¿í àì îðîí ñóóöíû òîîëëîãûí ÿâö, õ¿í, ìàëûí òîîëëîãûí ÿâö çýðýãòýé ¿å ¿å õÿíàëò õèéæ, àæèëëàæ áàéíà.

 

2012-2016 онд ажиллаж байсан Сумын   ГХУСАЗСЗ-ийн бүрэлдэхүүн

 

 

·         Мөрөн сумын ИТХ нь Мөрөн сумаас төрсөн хөдөлмөрийн баатар,

гавьяатуудтайгаа Монголын уламлжлалт баяр Цагаан сараараа уулзаж, хүндэтгэл үзүүлдэг билээ. Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар Д.Банзрагч, Гавьяат эмч Б.Дамдиндорж,  Гавьяат жүжигчин Р.Лхамжав, Б.Даариймаа, Гавьяат багш Ж.Даваадулам, Т.Доржжүгдэр, Б.Содномдорж, Д.Дарьжав, М.Аюуш, П.Лхагвасүрэн, Монгол Улсын Худалдааны Гавьяат ажилтан М.Энэбиш, Гавьяат эмч Л.Дамдинсүрэн, Д.Шаравдорж, Ж.Алтангэрэл зэрэг олон алдартнууд байна.

            Ñóìûí ͪӨÁ-ûí ò¿¿õýí õºãæëèéí ÿâöàä ÈÒÕ-ûí àíõíû äàðãààð àæèëëàæ áàéñàí Ä.Àëòàíãýðýë, íàðèéí áè÷ãèéí äàðãààð àæèëëàæ áàéñàí Î.Íÿìäîðæ, Î.Æàðãàëñàéõàí, îäîî àæèëëàæ áàéãàà Ã.Òºìºр, ИТХ-ын дарга Л.Цэгмид нар Ìîíãîë Óëñûí Òºðèéí àëáàíû çºâëºëººñ îëãîäîã *Òºðèéí àëáàíû Òýðã¿¿íèé àæèëòàí* öîë òýìäãýýð øàãíàãäñàí. Àæëûí àðãà áàðèë òóðøëàãà õóðèìòëóóëñàí õ¿ì¿¿ñ àæèëëàæ áàéñàí íü ìàíàé Ñóìûí ÈÒÕ-ûí áàõàðõàë áîëíî.

 

            Үе үеийн нарийн бичгийн дарга нар

                                                                  

                                            

       О.Жаргалсайхан /1992-1994/                      О.Нямдорж /1994-1997/

 

                                             

              С.Цэцгээ /1997-2000/                               Г.Төмөр /2000-2016 он/

 

-       Ñóìûí ÈÒÕ-ûí Òýðã¿¿ëýã÷äèéí àæëûí àëáà íü 2000 îíîîñ  àæëûí

àëáàòàéãààð ¿éë àæèëëàãàà ýðõëýí ÿâóóëæ áàéãàà áºãººä àæëûí àëáàíû äàðãà, ÈÒÕ-ûí Òýðã¿¿ëýã÷äèéí íàðèéí áè÷ãèéí äàðãààð Ã.Òºìºð 2000 îíîîñ îäîîã õ¿ðòýë àæèëëàæ áàéãàà, ИТХ-ын анхны Àðõèâ÷, Àëáàí õýðýã õºòëºëò õàðèóöñàí  àæèëòàíààð Банзайн Адилбиш ажиллаж байсан бөгөөд Ñ.Öýöýã, Дагвадоржийн Áàòöýöýã, Öагаанбаатарын Àçæàðãàë, Алтангэрэлийн Íàðàíãýðýë íàð àæèëëàн,   2008 îíîîñ ßнжинлхамын Ýðäýíý÷èìýã нь  ажиллаж байгаад бүтэц орон тоо өөрчлөгдсөнтэй холбогдуулан ИТХ-ын Дотоод ажил хариуцсан туслах түшмэлээр дэвшин ажиллаж байна. 2014 оны 02 дугаар сарын 04-нөөс Лхамсүрэнгийн Занданмядагсүрэн  ИТХ-ын Архивч, Албан хэрэг хөтлөлт хариуцсан ажилтнаар томилогдон  àæèëëàæ áàéíà.

            ҮЕ ҮЕИЙН АРХИВЧ,АЛБАН ХЭРЭГ ХӨТЛӨЛТ ХАРИУЦСАН АЖИЛТНУУД:

               

       Б.АДИЛБИШ                          Д.БАТЦЭЦЭГ                               Ц.АЗЖАРГАЛ

         

    А.НАРАНГЭРЭЛ            Я.ЭРДЭНЭЧИМЭГ           Л.ЗАНДАНМЯДАГСҮРЭН

 

            2016-2020 ОН

 

Сумын ИТХ-ыг сонгох VII дахь удаагийн 2016 оны сонгуулийн үр дүнд 31 Төлөөлөгчид сонгогч түмнийхээ итгэлийг хүлээж сонгогдон ажиллаж байна.

 МАНамаас-30, АНамаас-1 Төлөөлөгч ялалт байгуулан, хүйсийн хувьд эрэгтэй 19 буюу 61,2 эмэгтэй -12 буюу 38,8%-тай байв. ИТХ-ын Анхдугаар хуралдаан 2016 оны 10 дугаар сарын 25-ны өдрийн  01 дүгээр тогтоолоор бүрэн эрхийг нь баталгаажуулсан юм.

            Мөн өдрийн хуралдааны 02 дугаар тогтоолоор ИТХ-ын дарга  Батаагийн Нямдавааг Төлөөлөгчдийн 100%-ийн саналаар сонгон баталж, Сумын Засаг дарга Ц.Гансүх 2 дахь бүрэн эрхийн хугацаанд томилогдож,  Аймгийн Засаг даргад баталгаажуулахаар уламжилан, өргөн барьсан байна.

        

БАТАА НЯМДАВАА

Мөрөн сумын ИТХ-ын дарга

 

ТҮМЭНДЭМБЭРЭЛ МЯГМАРСҮРЭН

Мөрөн сумын ИТХ-ын нарийн бичгийн дарга, Ажлын албаны дарга

                                            

 ИТХ-ын ДАХТТүшмэл Я.Эрдэнэчимэг             ИТХ-ын Архивч, АХХХАжилтан Л.Занданмядагсүрэн

                                             

ИТХ-ын нягтлан бодогч Т.Алтантуяа                   ИТХ-ын нярав Н.Батзаяа

 

ИТХ-ЫН ТЭРГҮҮЛЭГЧИД

 

ТӨСӨВ САНХҮҮ, ЭДИЙН ЗАСГИЙН ХОРОО

                                  НИЙГМИЙН БОДЛОГЫН ХОРОО

 

ЭРХ ЗҮЙ, НУТГИЙН УДИРДЛАГЫН БОЛОН ӨРГӨДӨЛ ГОМДЛЫН ХОРОО

 

 

 

ХОТ БАЙГУУЛАЛТ, ДЭД БҮТЦИЙН ХОРОО

 

 

 

ХАА, БАЙГАЛЬ ОРЧИН ЭКОЛОГИЙН ХОРОО

 

 

 

     

БАГИЙН ИНХ-ЫН ДАРГА НАР

               Хурлын ажлын албаны бүтэц зохион байгуулалтын хувьд  4 хүний орон тоотой /Нарийн бичгийн дарга Т.Мягмарсүрэн, ДАХТТүшмэл Я.Эрдэнэчимэг, ААХХАжилтан Л.Занданмядагсүрэн даргатайгаа 4 хүн ажиллаж, орон тооны бус 2 ажилтан /Нягтлан бодогч Т.Алтантуяа, нярав С.Батзаяа/ мөн 2 намын бүлэгтэй, МАН-ын бүлгийн дарга Төлөөлөгч, Тэргүүлэгч Ч.Батсүх, АН-ын 1 гишүүнтэй 5 хороо, 7 Тэргүүлэгч, 14 багийн ИНХ-ын даргатайгаар үйл ажиллагаагаа явуулж эхэлсэн болно.